ျမန္မာတပ္မေတာ္၏ သမိုင္းကား အစဥ္အလာႀကီးမားခဲ႔ေပသည္။ပုဂံေခာတ္မတိုင္မီ ပ်ဴေခာတ္မွသည္ ပုဂံ၊ပင္းယ၊အင္း၀၊ေတာင္ငူ၊ေညာင္ရမ္း၊ကုန္းေဘာင္ေခာတ္မ်ားမွအစ ယခုေခာတ္ကာလတိုင္ေအာင္ ျပည္သူ ႏွင္႔မခြဲ တစ္သားတည္း "ျပည္သူ႔ဘက္က တပ္မေတာ္" အျဖစ္တည္ရွိေနဆဲပင္ ျဖစ္ပါသည္။တပ္မေတာ္သည္ ခရစ္ႏွစ္ ၉၄၆ ခုႏွစ္ မတုိင္မီ ပ်ဴ၊ ဟန္မင္းဆက္ ၃၀၀ တို႔တြင္ ေတာက္လင္၀မ္၊ယခု ေတာင္တြင္းႀကီးျမိဳ႔ အနီး၊ယွိလီယိ ယခု သီေပါျမိဳ႔၊ ၀န္းေတာ္ ယခု ဟန္လင္းျမိဳ႔၊ မီေနာ႔ေတာက္လိ ယခု၀တီးျမိဳ႔၊ တူမင္း ယခုမိုင္းေမာရြာစသည္႔ တပ္ျမိဳ႔မ်ားကို ေဖာ္ထုတ္ႏိုင္ခဲ႔ျပီး တီက်ယ္၊ တာ႔လိမို၊ ကန္ထန္၊ ေမာ႔မူ စသည္႔ တပ္ျမိဳ႔မ်ားကို ေဖာ္ထုတ္ မရေသးေခ်။သို႔ျဖစ္၍ ေခာတ္ျပိဳင္တရုတ္ ထန္မင္းဆက္ သမိုင္းရာဇ၀င္ ေဖာ္ျပခ်က္အရ မိမိတပ္ျမိဳ႔၊ မိမိတပ္မေတာ္ႏွင္႔ ရပ္တည္ခဲ႔ေႀကာင္း အခုိင္အမာေျပာႏုိင္ေပသည္။
တပ္မေတာ္၏သမိုင္းကို ေလ႔လာႀကည္႔မည္ ဆိုပါကလည္း ပုဂံေခာတ္ အႏုရုဒၶေဒ၀မင္းႀကီး အေနာ္ရထာ လက္ထပ္ က်ယ္၀န္းလွသည္႔ ႏုိင္ငံေတာ္ႀကီး စတင္ သေႏၶတည္၍၊ေတာင္ငူေခာတ္ ဘုရင္႔ေနာင္ေက်ာ္ထင္ ေနာ္ ရထာ၏ စစ္ေရးအင္းအား အႀကီးမားဆံုး ႏိုင္ငံေတာ္ႀကီး ျဖစ္တည္ခဲ႔ကာ၊ ထန္းလံုးတပ္ျမိဳ႔ေလးမွ တတိယ ျမန္မာ ႏိုင္ငံေတာ္ႀကီးကို ထူေထာင္ေပးခဲ႔သည္႔ အေလာင္းမင္းတရားႀကီး၏ စြမ္းရည္ျပည္႔၀မွဳ႔မ်ားသည္႔ တိုင္ေအာင္ ေရွးေခာတ္ တပ္မေတာ္ႀကီးမ်ား၏ စြမ္းရည္ျပည္႔၀မွဳမ်ား ကိုမွတ္သားရေပသည္။သို႔ပါေသာ္လညး္ ကုန္းေဘာင္ ေခာတ္ ျမန္မာမင္းသီေပါမင္း လက္ထက္တြင္ ထီးက်ိဳးစည္ေပါက္ ထီးနန္းေပ်ာက္ခဲ႔ ရေပသည္။၁၈၈၆ ဇန္န၀ါရီလ ၁ ရက္ေန႔မွ အစျပဳ၍ ႏွစ္ ၁၀၀ ေက်ာ္တိုင္ သူ႔ကၽြန္႔ဘ၀ ျဖစ္ခဲ႔ရပံုမ်ားကို ႀကည္႔ျခင္းျဖင္႔ ထိုအခ်ိန္က ေခာတ္မွီ ခိုင္မာေတာင္႔တင္းသည္႔ တပ္မေတာ္တစ္ရပ္ မရွိခဲ႔ျခင္းကို သမိုင္းမွေပးေသာ သင္ခန္းစာတစ္ခုအျဖစ္ ရရွိ ခဲ႔ေပသည္။
ထုိ႔ေနာက္ ၁၉၃၉ ဒုတိယကမၻာစစ္ႀကီး စတင္ျဖစ္ပြားခဲ႔သည္႔အခ်ိန္ ျဗိတိသွ်တုိ႔၏ အင္အားခ်ိနဲ႔ေနခ်ိန္မ်ားတြင္ လြတ္လပ္ေရးရရန္ ႀကိဳးပမ္းေနေသာ အဖြဲ႔အစည္းေပါင္းစံုမွ ျပည္သူ႔ဘက္က ရပ္တည္ေပးမည္႔ တပ္မေတာ္ တစ္ရပ္ကို ဖြဲ႔စည္းခဲ႔ႏိုင္ရန္ ႀကိဳးပမ္းခဲ႔ႀကပါသည္။'တပ္မေတာ္အစ ရဲေဘာ္သံုုးက်ိပ'္ကဟုဆိုရိုး အတိုင္း သခင္ ေအာင္ဆန္း ေခါင္းေဆာင္ကာ ရဲေဘာ္သံုးက်ိပ္တို႔သည္ တရုတ္ႏိုင္ငံ ဟိုင္နန္ကၽြန္းႏွင္႔ ေဖာ္မိုဆာကၽြန္းသို႔ သြားေရာက္ကာ ဂ်ပန္တို႔ထံမွ စစ္ပည္သင္ယူခဲ႔ႀကပါသည္။၁၉၄၁ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလ ၂၇ ရက္ေန႔တြင္ ထုိင္းႏိုင္ငံ ဗန္ေကာက္ျမိဳ႔တြင္ ရဲေဘာသံုးက်ိပ္ဦးေဆာင္ေသာ လူငယ္ ၂၀၀ ေက်ာ္ႏွင္႔ ယခုတပ္မေတာ္၏ အစျဖစ္ေသာ ဗမာ႔ လြတ္လပ္ေရး တပ္မေတာ္ (Burma Independance Army) ကိုဖြဲ႔စည္း ခဲ႔ႀကသည္။ထိုမွတဆင္႔ စစ္ေႀကာင္းႀကီး ၄ ေႀကာင္းခြဲကာ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္းသို႔ ဂ်ပန္တို႔ႏွင္႔ လက္တြဲကာ အဂၤလိပ္တို႔အား ျမန္မာေျမေပၚမွ တုိက္ထုတ္ခဲ႔ႀကသည္။
၁၉၄၃ ခုႏွစ္တြင္ (Burmer Defence Army)ဘ၀ျဖင္႔ ဖက္စစ္ေတာ္လွန္ေရးကို ျပင္ဆင္ခဲ႔သည္။၁၉၄၃ ခုႏွစ္၊စက္တင္ဘာလ ၁၅ ရက္တြင္ ဗမာ႔ကာကြယ္ေရး တပ္မေတာ္(ဘီဒီေအ)ကို ဗမာ႔တပ္မေတာ္ဟု အမည္ေျပာင္းခဲ႔သည္။၁၉၄၅ ခုႏွစ္ မတ္လ ၈ ရက္ေန႔မွစတင္၍ ဗုိလ္မွဴးႀကီးဗထူး ေခါင္းေဆာင္ကာ အထက္ျမန္မာျပည္တြင္ ဖက္ဆစ္ကို စတင္ေတာ္လွန္ခဲ႔ရာမွ အစ၊ ၁၉၄၅ မတ္လ ၂၇ ရက္ေန႔ အတိအလင္းစစ္ေႀကျငာျပီး တစ္ျပည္လံုးအတုိင္းအတာျဖင္႔ ေတာ္လွန္ေရးႀကီးကို ဆင္ႏြဲခဲ႔ႀကျခင္းမွာ၊လူ လက္နက္၊ျပည္စံုျခင္းကားမဟုတ္ အမ်ိဳးကိုခ်စ္ေသာစိတ္သည္သာ အရင္းခံျဖစ္ေပသည္။
ဤသို႔ျဖင္႔ ၁၉၄၈ ခုႏွစ္ ဇန္န၀ါရီ ၄ ရက္ေန႔တြင္ ျပည္သူတုိ႔အတြက္ လြတ္လပ္ေရးႀကီးကို တပ္မေတာ္မွ အသက္၊ေသြး၊ေခၽြး မ်ားစြာ စေတး၍ အရယူေပးခဲ႔ပါသည္။ငုက္တို႔၏ အင္အားသည္ ေကာင္းကင္၊ငါးတို႔၏ အင္အားသည္ ေရျပင္ ဟုဆိုပါက အမိျမန္မာႏိုင္ငံ၏ အင္အားသည္ တပ္မေတာ္ပင္ ျဖစ္ပါလိမ္႔မည္။ အဘယ္ေႀကာင္႔ဆိုေသာ္ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာ ဆံုးရွုံးေတာ႔မည္႔ အေျခအေနမ်ားစြာကို တပ္မေတာ္မွ အႀကိမ္ႀကိမ္ကယ္တင္ ခဲ႔ရေသာေႀကာင္႔ျဖစ္သည္။ထုိအေျခအေနမ်ားမွာ နဲ႔ခ်ဲ႔တို႔၏ ေသြးခဲြမွူတို႔ေႀကာင္႔ တိုင္းျပည္၏ စည္းလံုးညီညြတ္မွူ ပ်က္ျပားကာ ေရာင္စံုသူပုန္တို႔၏ ရန္ကို ရင္ဆိုင္ေနရခ်ိန္ ၁၉၅၈ တြင္ တပ္မေတာ္က အိမ္ေစာင္႔အစိုးရ အျဖစ္ တာ၀န္ယူထိန္းသိမ္း ခဲ႔ရသည္။
ထို႔ျပင္ ၁၉၆၂ ဖယ္ဒရယ္မူေႀကာင္႔ ႏိုင္ငံေတာ္ႀကီး အစိတ္စိတ္အမႊာမႊာ ျပိဳကြဲရေတာ႔မည္ အေျခအေနကို ေတာ္လွန္ေရး ေကာင္စီဟူ၍ ႏိုင္ငံတာ၀န္ကို ယူခဲ႔ရျပန္သည္။၁၉၈၈ ေနာက္ပိုင္းတြင္လည္း ျပည္တြင္း အေျခ အေနမ်ားကို ထိန္းသိမ္းရုံသာမက ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံ ဥပေဒေဖာ္ေဆာင္ေရး အတြက္လည္း ႏိုင္ငံတာ၀န္မ်ားကို ယူခဲ႔ရပါသည္။၁၉၈၈ အေရးအခင္း ျဖစ္ပြားျပီးေနာက္ မင္းမဲ႔စရုိက္ လႊမ္းမိုးေနေသာ ႏိုင္ငံ အုပ္ခ်ဴပ္ေရး ယႏၱားယားႀကီးကို ၁၉၈၈ စက္တင္ဘာ ၁၈ ရက္ေန႔တြင္ ႏိုင္ငံေတာ္ ျငိမ္၀ပ္ပိျပားမွဳ တည္ေဆာက္ေရး အဖြဲ႔အသြင္အျဖင္႔ အေျခအေနဆိုးမ်ားကို ထိန္းသိမ္းခဲ႔ရပါသည္။
တပ္မေတာ္သည္ ႏိိုင္ငံေတာ္၏ ျငိမ္၀ပ္ပိျပားမွဳကို တည္ေဆာက္ျပီးေနာက္ ၁၉၉၇ ႏိုင္၀င္ဘာလ ၁၅ ရက္ ေန႔တြင္ ႏိုင္ငံေတာ္ ေအးခ်မ္းသာယာေရးႏွင္႔ ဖ႔ြံျဖိဳးေရးေကာင္စီ အသြင္ျဖင္႔ ႏိုင္ငံေတာ္အား ေအးခ်မ္းသာယာျပီး ဖြံ႔ျဖိဳးတိုးတက္ေစရန္ ေဆာင္ရြက္ခဲ႔ရေပသည္။တပ္မေတာ္၏ ေစတနာကား မ်ားလွေပသည္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ တပ္မေတာ္သည္ ေႀကးစားတပ္မေတာ္မဟုတ္ ကခ်င္၊ ကယား၊ ကရင္၊ ခ်င္း၊ ဗမာ၊ မြန္၊ ရခုိင္၊ ရွမ္း စေသာ ျပည္ေထာင္စုဖြား တိုင္းရင္းသားတို႔ႏွင္႔ တေပါင္းတည္း ဖြဲစည္းထားသည္႔ မ်ိဳးခ်စ္တပ္မေတာ္ ျဖစ္ေပသည္။ တပ္မေတာ္ကား အစဥ္အလားေကာင္း (၁၂)ရပ္ကို ထိန္းသိမ္းေစာင္႔ေရွာက္သည္။စြမ္းရည္သံုးရပ္ ထက္ျမက္၍ ဒို႔တာ၀န္အေရးသံုးပါးကိုလည္း ဦးထိပ္ပန္ဆင္ထားသည္႔ တပ္မေတာ္ျဖစ္သည္။တိုင္းျပည္ႏွင္႔ လူမ်ိဳးအတြက္ ဦးတည္ခ်က္ (၁၂)ရပ္ကိုလည္း ခ်မွတ္ေဖာ္ေဆာင္ ေပးခဲ႔သည္။ေအးခ်မ္းသာယာျပီး စည္းကမ္းျပည္႔၀ေသာ ဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံသစ္ဆီသို႔ ခ်ီတက္ႏိုင္ရန္အတြက္ ႏုိင္ငံေတာ္၏ မွူ၀ါဒလမ္းစဥ္ (၇)ရပ္ကို္လည္း ရုပ္လံုး ေဖာ္လ်က္ရွိရာ ျပီးခဲ႔သည္႔ အမ်ိဳးသားညီလာခံႀကီးႏွင္႔ ဆႏၵခံယူပြဲႀကီးကား သက္ေသပင္ျဖစ္သည္။
ယခုအခါ အာဆီယံ အဖြဲ႔၀င္ျဖစ္သည္႔ ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ အျခားႏိုင္ငံမ်ားႏွင္႔ စီးပြားေရး၊နည္းပညာႏွင္႔ အျခား ကုန္သြယ္ေရးတို႔တြင္ ရင္ေဘာင္တန္း ေဆာင္ရြက္ေနခ်ိန္ျဖစ္သည္။သို႔ေသာ္ ဤအေျခအေနမ်ိဳးကို မျမင္လိုသည္႔ ဥေရာပ ႏုိင္ငံအခ်ိဳ႔၏ စည္းပြားေရး ပိတ္ဆို႔မွူမ်ား၊ တပ္မေတာ္ႏွင္႔ျပည္သူႀကား ေသြးခြဲမွူမ်ားကို မသိမသာတစ္မ်ိဳး၊ သိသိ သာသာတစ္မ်ိဳး ေဆာင္ရြက္ေနႀကျပီး၊ အသားထဲမွ ေလာက္ထြက္ေနႀကသည္႔ ျပည္တြင္းျပည္ပ ပုဆိန္ရိုးမ်ား၊အေနအစား အေခ်ာင္ရ၍ လုပ္ေနေသာ သံေယာင္မ်ား၏ ရန္ကိုလည္း အနီးကပ္ရင္ဆိုင္ ေနရသည္။ထုိအေျခအေနမ်ားကို တပ္မေတာ္ႏွင္႔ ျပည္သူလက္တြဲျပီး အမ်ိဳးသားေရး အသိစိတ္ျဖင္႔ ကာကြယ္ ေနရေပမည္။ထိုမွသာ လြပ္လပ္ေရးႀကီး အဓြန္႔ရွည္မည္ ျဖစ္သည္။